“Jigsaw puzzle” diýilýän zat, tutuş suraty köp böleklere bölýän, tertibi bozýan we asyl suratyna gaýtadan jemleýän enigma oýny.
Miladydan öňki birinji asyrda Hytaýda tangram diýlip hem atlandyrylýan jübüt tapmasy bardy.Käbir adamlar munuň adamzat taryhynda iň gadymy jübüt tapmasydygyna ynanýarlar.
Jigim tapmanyň häzirki zaman duýgusy 1860-njy ýyllarda Angliýada we Fransiýada dünýä indi.
1762-nji ýylda Fransiýada Dima atly karta satyjysy, kartany köp böleklere bölüp, satmak üçin başagaýlyga öwürmek isleýärdi.Netijede, satuw mukdary tutuş kartadan onlarça esse köp boldy.
Şol ýyl Angliýada çaphana işgäri Jon Spilsberi güýmenje üçin jübüt tapmany oýlap tapdy, bu hem iň irki döwrebap jübüt tapmasydyr.Onuň başlangyç nokady hem karta.Angliýanyň kartasynyň bir nusgasyny stoluň üstünde goýdy, kartany her sebitiň gyrasy boýunça ownuk böleklere böldi we soňam adamlar üçin ýaýratdy. Bu ägirt uly girdeji getirip biljek gowy pikir, ýöne Spilsbury bar oýlap tapyşynyň meşhur bolmagyna hiç hili mümkinçilik ýok, sebäbi ol diňe 29 ýaşynda aradan çykdy.
1880-nji ýyllarda bulgurlar kartalaryň çäklerinden çykyp başlady we köp sanly taryhy mowzuk goşdy.
1787-nji ýylda iňlis William William Darton, ýeňiji Williamdan Jorj III-e çenli ähli iňlis şalarynyň portretleri bilen bir enigma çap etdi.Bu jübüt tapmanyň, elbetde, terbiýeçilik funksiýasy bar, sebäbi ilki bilen yzygiderli patyşalaryň tertibini anyklamaly.
1789-njy ýylda iňlis Jon Wallis indiki enigma dünýäsinde iň esasy tema öwrülen peýza. Tapmany oýlap tapdy.
Şeýle-de bolsa, bu onýyllyklarda enigma baýlar üçin hemişe oýun bolupdy we ýönekeý adamlaryň arasynda meşhur bolup bilmez. Sebäbi gaty ýönekeý: Tehniki meseleler bar.Köpçülikleýin mehanizirlenen önüm öndürmek mümkin däldi, el bilen çyzylmaly, reňklenmeli we kesilmeli. Bu çylşyrymly prosesiň ýokary bahasy, enigma bahasyny adaty işçileriň bir aýlyk aýlygy bilen deňeşdirýär.
XIX asyryň başlaryna çenli tehnologiki böküş bolup, jübüt tapmalar üçin uly göwrümli önümçilik gazandy. Bu uly bulgurlar ýeňil bölekler bilen çalşyrylan geçmişe öwrüldi.1840-njy ýylda nemes we fransuz öndürijileri tapmany kesmek üçin tikin maşynyny ulanyp başladylar.Materiallar nukdaýnazaryndan dykylyk we karton gaty agaç listini çalyşdy we bahasy ep-esli azaldy.Şeýlelik bilen, jübüt tapmalar hakykatdanam meşhur we dürli synplar tarapyndan sarp edilip bilner.
Bulaşyklar syýasy propaganda üçin hem ulanylyp bilner.Birinji jahan urşy döwründe iki söweşýän tarap hem öz esgerleriniň edermenligini we erjelligini suratlandyrmak üçin bulgurlary ulanmagy gowy görýärdi.Elbetde, effekt gazanmak isleseňiz, häzirki wakalardan habarly bolmaly.Häzirki wakalardan habarly bolmak isleseňiz, tapmany çalt etmeli, bu hem hilini gaty gödek we bahasyny gaty pes edýär.Wayöne, her niçigem bolsa, şol döwürde jübüt tapmasy gazetler we radiostansiýalar bilen yzygiderli hereket edýän mahabat usulydy.
1929-njy ýyldaky ykdysady krizisden soň Uly Depressiýada-da bulgurlar henizem meşhur bolupdy.Şol döwürde Amerikalylar metbugat stendlerinde 300 sent bölek jübüt tapmany 25 sente satyn alyp bilerdiler, soň bolsa tapmanyň üsti bilen durmuşdaky kynçylyklary ýatdan çykaryp bilerdiler.
Iş wagty: Noýabr-22-2022
